مردي 34 ساله به دليل سردرد مراجعه مي كند، سردرد صبح ها شروع شده و حداكثر بمدت 3 ساعت طول مي كشد، سردرد كاسه سر را مي گيرد و فاقد علائم تهوع و ضربان است،

چه احتمالات تشخيصي را مطرح مي كنيد؟

چه سئوالاتي براي رد يا تشخيص آنها مطرح مي كنيد؟

به نظر مي رسد سردرد از نوع تنشي باشد ولي بايد به دنبال علل ديگر سردرد مثل سردر عرقي، كلاستر و ساير علل مثل سينوزيت، ضايعات فضا گير مثل تومور نيز باشيم. در صورتي كه سردرد تنشي محتمل تر باشد بايد به دنبال معيار هاي روانپزشكي اختلال افسردگي اساسي ، اختلال اضطراب منتشر،ديستايمي،اختلال استرس پس از سانحه بگرديم
براي هر تشخيص سئوالات خاصي را بايد مطرح كنيم مثلا در خصوص سردرد عروقي شدت سردرد، عوامل برانگيزاننده و تخفيف دهنده، ترس از نور و صدا و سابقه خانوادگي - در مورد سردرد كلاستر وجود دوره هاي كلاستر سردرد وطول دوره سردرد- در مورد سينوزيت سابقه قبلي، ترشح پشت حلق، گرفتگي بيني،تب و عوامل برانگيزاننده سردرد، احساس فشار در معاينه سينوس ها- در مورد ضايعات فضاگير وجود تب(آبسه)، سرگيجه، دو بيني ، تاري ديد و نقص ميدان ديد،عدم تعادل،ادم پاپي ، كاهش حافظه و ساير نواقص حسي و حركتي. همچنين در مورد بررسي روانپزشكي سئوال در مورد خلق افسرده، خلق مضطرب، عدم بارز لذت، تحريك پذيري، بي قراري، نواقص در تمركز و حافظه، فقدان انرژي و خستگي پذيري، تغييرات در خواب و اشتها، افكار بارز منفيف خود ملامت گري، افكار خودكشي، فقدان اعتماد به نفس،سابقه استرس بارز توام با احساس درماندگي و وحشت، ياد آوري مجدد خاطه استرس آور در خوب يا بيداري توام با واكنش هيجاني يا فيزيولوژيك،اجتناب از خاطراتف مكان ها و ياد آورنده هاي خاطره استرس آور،قراموشي نسبت به رخداد و كناره گيري از روابط انساني و كرختي بارز هيجاني، بيش اژيري و پرخاشگري را بايستي مد نظر قرار دهيم

در صورتي كه بيمار علائم زير را مطرح كند چه درماني را پيشنهاد مي كنيد(نسخه بيمار را بنويسيد)

از يك ماه قبل بوضوح گوشه گير و كم حرف شده است، احساس خستگي بارز داشته ،اشتهايش كاهش داشته و كم خواب شده است، مكررا گريه مي كند و احساس غمگيني را در اكثر روزها ذكر مي كند.

نكته اينجاست كه صرفا با اين داده ها نمي توان نسخه نوشت، درست است كه اين مجموعه علائم اپيزود افسردگي اساسي را مطرح مي كند اما معلوم نيست كه اين اپيزود سايكوتيك است يا غير سايكوتيك، ايا بيمار افكار خودكشي دارد يا خير، آيا همزمان شواهدي به نفع اپيزود ميكس دارد يا خير، آيا سابقه دوره هاي مانيا يا هيپومانيا را مي دهد يا خير، آيا مصرف مواد و الكل دارد يا خير، ايا شواهدي به نفع يك اختلال طبي دارد يا خير، معاينه طبي و نرولوژيك وي چگونه است.

حالا چنانچه تمامي موارد فوث رد شد و بيمار مبتلا به اپيزود افسردگي اساسي در زمينه اختلال افسردگي اساسي است و سابقه حساسيت به دارو هاي SSRI را ندارد و سابقه زخم معده و گاستريت فعال را نداشته باشد . انتخاب اول يك SSRI است كه بهتر است سيتالوپرام يا فلوكستين باشد در زير يك نسخه آن را مي نويسم

Tab citalopram 20 mg    سبحان   n=30

                                                      5 شب اول نصف قرص پس از شام سپس يك عدد

چنانچه بيمار پس از 2 ماه مصرف 20 ميلي گرم سيتالوپرام مراجعه مي كند  چه حيطه هايي را براي بررسي اينكه بيمار وارد رميشن شده است را سئوال مي پرسيد.

حيطه خلق:احساس افسردگي، اضطراب،تحريك پذيري و پرخاشگري،نااميدي،تنهايي،خودملامتگري و عدم بارز لذت

حيطه وژتاتيو: بهبودي در خواب، اشتها، وزن،ميل جنسي و انرژي

حيطه سايكوموتور: تمايل به فعاليت و بهبود عملكرد،تمايل به ارتباطات اجتماعي و صحبت كردن

حيطه شناختي: تمركز، توجه، حافظه

در رابطه با عوارض دارويي چه سئوال هايي مي كنيد

عوارض گوارشي: ترش كردن، نفح اسهال،تهوع، كاهش يا افزايش اشتها و وزن

عوارض عصبي: بي قراري، تحريك پذيري، پرخاشگري، ترمور، سردرد، بي خوابي يا پرخواب، گيجي،دندان قروچه،خرف زدن در خواب، كابوس هاي واضح،حركات ميوكلونوس،كاهش تمركزو حافظه و احساس خستگي

عوارض جنسي: كاهش ميل جنسي،كاهش نعوظ،تاخير در ارگاسم

چنانچه بيمار پاسخ داده ولي وارد رميشن نشده باشد چه مي كنيد نسخه بيمار رابنويسيد

اول بايد مطمئن شويم بيمار دارو را درست مصرف مي كرده و كمپليانس دارد، سپس همزماني سوء مصرف مواد،اختلال طبي يا يك اختلال روانپزشكي ديگر را بررسي مي كنيم،به بيمار دوز مناسب و دوره مناسب دارو تجويز شده است اما اين احتمال دارد كه تشخيص درست نبوده مثلا اپيزود مختلط بوده يا بيمار مبتلا به اختلال دو قطبي نوع 2 باشد. پس از بررسي موارد فوق چند كار مي توانيم بكنيم كه البته بهترين كار افزايش دوز به 40 ميلي گرم است. بدترين كار قطع دارو و تعويض آن است چون بيمار پاسخ داده ولي لين پاسخ كامل نيست. چنانچه پس از چند هفته بيمار به افزايش دوز پاسخ نداد از استراتژي هاي تقويت و تكميل درمان استفاده مي كنيم.

يك نسخه استراتژي تكميل درمان

tab citalopram 40

شبي يك عدد

tab nortriptiline 25

شب نصف قرص پس از يك هقته يك قرص

يك نسخه استراتژي تقويت درمان

tab citalopram 40

شبي يك عدد

tab lithium carbonat 300

نصف صبح نصف شب پس از 5 روز يك صبح يك شب